Halk Edebiyatının Genel Özellikleri

Halk arasında ortaya çıkmış ve İslamiyet öncesi sözlü edebiyat geleneğinin bir devamı niteliğinde gelişmiş edebiyatımızdır. Halk edebiyatımız Anonim Halk edebiyatı, Aşık edebiyatı ve Tekke edebiyatı olarak üç kolda gelişme göstermiştir.Kullanılan dil halkın kullandığı, konuştuğu dildir. Son derece saf ve temiz bir dil anlayışının yanında yazılan dörtlüklere az da olsa Arapça ve Farsça kelimelerin girdiği de görülmüştür. Eserlerde halk deyimlerine ve güzel halk söyleyişlerine yer verilmiştir. Şairler şiirlerini saz eşliğinde ve belli bir ezgi ile söylemişlerdir. Halk edebiyatının geleneksel nazım birimi dörtlüktür. Halk edebiyatında milli ölçümüz olan hece ölçüsü kullanılmıştır. Genellikle 7’li, 8’li ve 11’li ölçüler kullanılmıştır. Ancak çok fazla sayıda olmamakla beraber bazı sanatçılar sanat güçlerini gösterme amacıyla aruzla da şiirler yazmışlardır. Şiirlerde genellikle yarım kafiye kullanılmış ve rediflerden de çokça yararlanılmıştır. Divan edebiyatındaki mazmunlar kadar olmasa da benzetmelerden faydalanılmıştır. Örneğin boy serviye, yüz aya, kaş kaleme, diş inciye, yanak güle benzetilmiştir. Halk edebiyatında aşk, tabiat, ayrılık, hasret, ölüm, yiğitlik, toplum, din, zamandan şikayet en çok işlenen konulardır. Şiirlerin özel bir başlığı yoktur, her şiir nazım şekillerinin adı ile anılmıştır. Halk edebiyatı sanatçıları belli bir eğitim görmemiş, halk arasında yetişmiş kişilerdir.

Halk edebiyatı Divan edebiyatının tersine, işlenen konuların yapısı ve ele alınışı bakımından soyut değil somut bir edebiyattır. Anlatılan güzeller halkın arasında yaşar ve kendilerine ulaşılması da mümkündür. Halk edebiyatında şairlerin şiirlerini tuttukları defterin adı “cönk”tür. Divan edebiyatında olduğu fibi Halk edebiyatında da en önde gelen tür şiirdir. Nesir, şiir yanında ikinci plana atılmıştır.